تبیین فرایند یادگیری مراقبت معنوی در دانشجویان پرستاری ایران: یک مطالعه نظریه زمینه‌ای

  تبیین فرایند یادگیری مراقبت معنوی در دانشجویان پرستاری ایران: یک مطالعه نظریه زمینه‌ای     زهرا تذکری [1] ، دکتر سوسن ولیزاده [2] ٭، دکتر عیسی محمدی [3] ، دکتر هادی حسنخانی [4]     تاریخ دریافت 21/09/1391 تاریخ پذیرش 05/11/1391     چکیده   پیش زمینه و هدف: علی رغم این مدعا که مراقبت معنوی بخش جدایی ناپذیر و هسته مراقبت کل نگر محسوب می‌شود، بیش از پنجاه درصد پرستاران در عمل چندان به مراقبت معنوی بیماران اهتمام نمی‌ورزند. و احساس می‌کنند، مهارت و توانایی لازم را در این حیطه کسب نکرده اند. لذا هدف از این مطالعه کشف و تبیین فرایند یادگیری مراقبت معنوی در پرستاری ایران بود.   مواد و روش کار: این مطالعه با روش نظریه زمینه‌ای در سال91-1390 در دانشکده پرستاری و مامایی تبریز انجام گرفت. داده‌ها از 18 دانشجوی پرستاری، چهار استاد و مربی و سه سوپروایزرآموزشی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند جمع آوری گردید. از روش پیشنهادی اشترائوس وکوربین برای تجزیه وتحلیل داده‌ها استفاده شد.   یافته‌ها: در پاسخ به سوال اصلی پژوهش پنج درون‌مایه یا طبقه اصلی به شرح زیر استخراج گردید. «ذخایر و آورده‌های فردی و ورودی»، «پارادوکس احساسی در بالین»، «یادگیری مراقبت بیمار محور»، «الگوپذیری بالینی و یادگیری غیررسمی» و «جو و فضای آموزشی». متغیر مرکزی این مطالعه «الگوپذیری بالینی و یادگیری غیررسمی» که همه طبقات را به هم مرتبط می‌ساخت، نشان داد، دانشجو با گزینش افراد محبوب که متصف به صفات اخلاقی و معنوی خدا پسندانه هستند و تعاملات خوبی دارند، الگوپذیری نموده، (غالبا اساتید/مربیان و بعد همگروهی‌ها و پرسنل) طی طریق می‌کند و مصادیق مراقبت معنوی را فرا می‌گیرد. فرآیند آموزش مراقبت معنوی، که در برگیرنده مفهوم مراقبت بیمار محور بود، فرآیندی پویا، غیر سیستماتیک و پنهان در تعاملات اجتماعی بود، که غالبا در بالین که عرصه واقعی تجارب پرستاری است و تحت تأثیر ذخایر و اندوخته‌های معنوی، مذهبی، فرهنگی و شخصی دانشجویان، الگوپذیری از رفتار و شخصیت اساتید و اطرافیان و تحت تأثیر جو حاکم آموزشی بدون برنامه ریزی و به طور غیر رسمی شکل می‌گرفت. درنهایت یافته‌های این پژوهش منجر به ارائه مدل توسعه مراقبت اعتقادی الگومدار در آموزش مراقبت معنوی دانشجویان پرستاری گردید.   بحث و نتیجه گیری: تقویت پایه‌های اخلاقی و معنوی الگوهای اصلی منتخب دانشجویان (اساتید/مربیان)، تدوین برنامه و محتوی منسجم، کاربرد راهبردهای آموزشی مناسب، ایجاد فضای آموزشی عاطفی و پذیرا (حمایتی) و برنامه‌های فوق در معیت افراد محبوب و متعهد زمینه یادگیری مراقبت معنوی را تسهیل خواهدکرد.   کلید واژه‌ها: مراقبت معنویت، تحقیق کیفی، دانشجوی پرستاری، فرآیند یادگیری     مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره یازدهم، شماره اول، پی در پی 42، فروردین 1392، ص 63-51     آدرس مکاتبه: دانشکده پرستاری و مامایی تبریز ؛ تلفن: 4790365-0411   Email: [email protected]   [1] دانشجوی دکتری پرستاری، دانشکده پرستاری ومامایی تبریز وعضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل   [2] استادیار، عضوهیئت علمی پرستاری دانشکده پرستاری ومامایی تبریز (نویسنده مسئول)   [3] دانشیار، عضوهیئت علمی دانشکده پرستاری ومامایی تربیت مدرس تهران   [4] استادیار، عضوهیئت علمی پرستاری دانشکده پرستاری ومامایی تبریز   5 سوره مائده /آیه23